Resort finansów opublikował wstępne dane dotyczące wykonania budżetu państwa po pierwszym półroczu 2012 r. Sama wysokość deficytu na koniec czerwca nie wygląda najgorzej – deficyt wynosi 20 923,5 mln zł, czyli 59,8% wysokości przyjętej w ustawie budżetowej na rok 2012 (tj. 35 mld zł).

Wysokość deficytu po pierwszym półroczu br. jest blisko 10 mld zł niższa niż zakładana w harmonogramie dochodów i wydatków budżetu państwa na koniec czerwca. Zgodnie z harmonogramem, deficyt budżetu po upływie połowy roku 2012 miał przekraczać 30,8 mld zł. Dużo lepszy wynik od zakładanego w harmonogramie wynika zarówno z wyższych dochodów o ponad 8,2 mld zł niż przyjęto w harmonogramie (zaplanowano dochody w wysokości 133,6 mld zł a osiągnięto 141,8 mld zł), jak i niższych o ponad 1,5 mld zł od zakładanych wydatków. Należy jednak zwrócić uwagę, że wyższe dochody stanowią rezultat przekazania do budżetu zysku NBP (wpływ ponad 8 mld zł) osiągniętego w roku ubiegłym.

Czy zatem można spodziewać się spokojnego wykonania przez rząd budżetu państwa na rok 2012? Powodem do niepokoju samym w sobie nie jest wykonanie deficytu na poziomie przekraczającym 50%. Według wspomnianego harmonogramu, deficyt budżetu w samej drugiej połowie roku powinien być niższy niż 4,2 mld zł. Ponadto nie jest przecież niczym niezwykłym, lepszy wynik budżetu państwa w drugim półroczu w porównaniu do pierwszej połowy roku. Tak było również w poprzednich latach.

Jednak rząd, pomimo dodatkowego zastrzyku finansowego w kwocie ponad 8 mld zł jaki nie został założony w ustawie budżetowej (chodzi o wspomniany zysk NBP), nie może ze spokojem zakładać realizacji budżetu i osiągnięcia deficytu niższego niż założonego ustawą budżetową. Niepokój powinny budzić coraz gorsze perspektywy dla gospodarki, a także (a w zasadzie przede wszystkim) tendencja dotycząca dochodów z tytułu podatku od towaru i usług (VAT), które stanowią najważniejszy składnik dochodów budżetu państwa. W roku ubiegłym dochody z podatku od towarów i usług stanowiły 43,5% wszystkich dochodów budżetu oraz blisko połowę łącznych dochodów podatkowych.

Podobny udział dochodów z podatku od towarów i usług w dochodach budżetu państwa (a w samych dochodach podatkowych jeszcze większy) założono na rok 2012. Zgodnie z ustawą budżetową, przyjęto że budżet osiągnie dochody z VAT w wysokości 132 mld zł, czyli o ponad 11 mld zł więcej niż w roku ubiegłym. Tymczasem wykonanie budżetu po pierwszym półroczu nie nastraja optymistycznie. Dokładna wysokość dochodów z podatku VAT za okres pierwszego półrocza br. nie została opublikowana (resort finansów nie przedstawił jeszcze tzw. sprawozdania operatywnego z wykonania budżetu za okres styczeń – czerwiec), ale biorąc pod uwagę dane dotyczące wysokości dochodów z podatków pośrednich (do nich zalicza się podatek od towarów i usług), można je szacować na ok. 60,2 mld zł. Zatem wykonanie planu rocznego dochodów z tytułu podatku od towarów i usług wynosi 45,5%. Dla porównania, po pierwszym półroczu 2011 r. do budżetu z tytułu podatku od towarów i usług wpłynęło ponad 60 758 mln zł, czyli obecnie jest mniej o ponad 500 mln zł niż w roku ubiegłym. Wpływy z VAT są zatem nominalnie niższe niż w analogicznym okresie roku ubiegłego. Co więcej, w roku ubiegłym plan dochodów z VAT po pierwszym półroczu był wykonany w 50,9%, czyli o ponad 5 punktów procentowych więcej niż obecnie. Ponadto, biorąc pod uwagę inflację w wysokości 4,3% (w czerwcu br. w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego), dochody budżetu z podatku od towarów i usług w wartościach realnych (ceny z roku 2011) spadły w porównaniu do analogicznego okresu roku ubiegłego o ponad 5 %.

Spada również dynamika dochodów z VAT licząc w okresach miesięcznych. W czerwcu br. dochody z VAT wyniosły niecałe 8,45 mld zł, czyli mniej niż miesiąc wcześniej (w maju wpłynęło z tego tytułu do budżetu 8,497 mld zł). Co więcej, w czerwcu 2011r., do budżetu z tytułu podatku od towarów i usług wpłynęło 9 546 mld zł, czyli w roku bieżącym szacowane miesięczne dochody z tego tytułu były o ponad 1 mld zł niższe.

Biorąc pod uwagę dużo gorsze perspektywy gospodarcze na drugą połowę roku i już spadające dochody budżetu z podatku od towarów i usług, wykonanie założonego wyniku i osiągnięcie deficytu w wysokości nie wyższej niż 35 mld zł na koniec roku 2012, pomimo dodatkowego, nieprzewidzianego w ustawie budżetowej, wpływu do budżetu ponad 8 mld zł z zysku NBP, pozostaje mocno niepewne. Jeżeli dochody z podatku od towarów i usług będą niższe niż w roku ubiegłym, to do zamknięcia budżetu założonym w ustawie deficytem,  może brakować kilku miliardów złotych. A wzrostowi dochodów sprzyjać nie będzie zakładane w drugim półroczu spowolnienie gospodarcze.