Na zorganizowanej przez IS konferencji „Sektor paliwowy w Polsce 2005-2010” ekspert podatkowy IS dr Ryszard Sowiński przedstawił główne przyczyny powstania mafii paliwowej.

Do przyczyn tych można zaliczyć między innymi:

• wysokość stawek podatku akcyzowego,
• zróżnicowanie stawek na wyroby mogące spełniać podobne funkcje,
• zbyt duży zakres kompetencji przyznanych ministrowi finansów,
• niesprawny system kontroli podatników, stanowienia i stosowania prawa podatkowego.

Autor przedstawia propozycje zmian w prawie podatkowym, zwrócił również uwagę na potrzebę wszczęcia dyskusji nad obecną treścią art. 217 Konstytucji, który umożliwia regulację zwolnień podatkowych w drodze rozporządzeń.

Autor zwraca uwagę na analogię pomiędzy wprowadzeniem ulg podatkowych dla zakładów pracy chronionej a zróżnicowaniem stawek na olej napędowy i opałowy. Oba przypadki pokazują jakie mogą być budżetowe i społeczne skutki wprowadzania do prawa podatkowego funkcji pozafiskalnych. W obu przypadkach wycofanie się z wprowadzonych wcześniej rozwiązań okazało się niezwykle trudne.

Skąd się biorą mafie paliwowe?

• Nieprecyzyjne uregulowania ustawowe
• Zbyt duża ilość delegacji ustawowych i zbyt szeroki zakres kompetencji MF
• Wysokie obciążenia fiskalne wyrobów akcyzowych
• Problemy z należytym stosowaniem prawa
• Zróżnicowanie stawek